Նոյեմբերի 27-28-ին Մոսկվայում Մոսկվայի մանկավարժական պետական համալսարանում տեղի ունեցավ հայրենական կրթության ոլորտում մի նշանակալի իրադարձություն՝ Ռուսաստանի Դաշնության ժողովուրդների մայրենի լեզուների ուսուցիչների համառուսաստանյան համագումար։ Մայրենի լեզուների դաշնային ինստիտուտի կողմից կազմակերպված և Ռուսաստանի Կրթության նախարարության աջակցությամբ անցկացված միջոցառումը հավաքեց ավելի քան 300 մանկավարժներ, մեթոդիստներ, հետազոտողներ և հասարակական գործիչներ մեր անսահման երկրի բոլոր ծայրերից։
Պատվավոր մասնակիցների թվում էր Ոսկեհատ Լուսեղենի Դոլոբայանը՝ Չալթրի №1 դպրոցի և Սուրբ Համբարձում եկեղեցու Մեսրոպ Մաշտոցի անվան կիրակնօրյա-ծխական դպրոցի հայերենի ուսուցչուհի, Ռոստովի մարզի Մյասնիկյանի շրջանի հայերենի ուսուցիչների շրջանային մեթոդական միավորման նախագահ։ Նրա ներկայությունը շեշտեց ֆորումի համառուսաստանյան մասշտաբը և այն կարևոր դերը, որն ունեն ազգային շրջանների մանկավարժները Ռուսաստանի մշակութային հարստությունը պահպանելու գործում։
Ռուսաստանը յուրահատուկ երկիր է, որտեղ ներդաշնակ միասնության մեջ ապրում են 190 էթնոսների ներկայացուցիչներ։ Լեզվական պալիտրան ներկայացված է 155 կենդանի լեզվով՝ 277 բարբառով, որոնց թվում հատուկ տեղ են գրավում Սիբիրի, Հյուսիսի և Հեռավոր Արևելքի բնիկ փոքրաթիվ ժողովուրդների 40 լեզուները։ Համագումարը հարթակ դարձավ, որտեղ այս բազմազանությունը ձեռք բերեց ձայն, դադարելով լինել չոր վիճակագրություն և վերածվելով իր պահապանների՝ ուսուցիչների կենդանի պատմությունների, մեթոդիկայի և ճակատագրերի համագումար։
Աշխատանքի երկու օրերի ընթացքում մասնակիցները խորը և բովանդակալից քննարկեցին հիմնական մարտահրավերներն ու հեռանկարները.
· Գլոբալացման պայմաններում լեզվական բազմազանությունը պահպանելու ռազմավարությունները:
· Շարունակականության հարցերը՝ նախադպրոցական կրթությունից մինչև բուհական նստարան:
· Ժամանակակից բազմալեզու մոդելները, որոնք թույլ են տալիս դաստիարակել քաղաքացու, ով հավասարապես տիրապետում է ռուսերենին՝ որպես միջազգային հաղորդակցության լեզվի, մայրենի լեզվին՝ որպես ինքնության պահապանի և օտար լեզուների:
· Նորարարական կրթական տեխնոլոգիաներն ու թվային գործիքները, որոնք կարող են մայրենի լեզվի ուսումնասիրությունը դարձնել հետաքրքիր և արդիական նոր սերնդի համար:
· Համառուսաստանյան քաղաքացիական ինքնության ձևավորումը սեփական արմատական մշակույթի հանդեպ հարգանքի և իմացության միջոցով:
Ոսկեհատ Լուսեղենի Դոլոբայանն այս ֆորումում հայերենի միակ ներկայացուցիչն էր։ «Այսպիսի հանդիպումները թարմ օդի մի շնչառություն և հզոր թափ են հետագա աշխատանքի համար, — կիսվեց տպավորություններով Ոսկեհատ Դոլոբայանը։ — Լավագույն մեթոդական պրակտիկայի փոխանակումը, այլ մարզերում նմանատիպ խնդիրներ լուծող գործընկերների հետ ծանոթությունը ոգեշնչում են և նոր ուժ են տալիս։ Հայերենի պահպանումն ու զարգացումը Ռոստովի մարզի դպրոցներում ոչ միայն ուսումնական գործընթաց է։ Դա ներդրում է մեր աշակերտների մշակութային կոդն ամրապնդելու, նրանց մեջ արժանապատվության զգացում և պատկանելիություն սեփական արմատներին դաստիարակելու գործում։ Եվ միաժամանակ դա հարգանքի լավագույն դպրոց է այն բազմազանության նկատմամբ, որը կազմում է Ռուսաստանի ուժն ու գեղեցկությունը»։
Մասնագիտական հանրության հատուկ հետաքրքրությունն առաջացրեց ուսուցչուհու «Դոնում հայերենի ուսումնասիրությունը» հոդվածը, որը տպագրվել է Մայրենի լեզուների ինստիտուտի «Ռուսաստանի ժողովուրդների մայրենի լեզուների տեղեկատու» գիտահանրամատչելի ամսագրում։ Այս աշխատանքը նշանակալի ներդրում դարձավ համառուսաստանյան մեթոդական պահոցի մեջ՝ ներկայացնելով հաջողված տարածաշրջանային փորձը։
Համագումարը կատարեց կարևորագույն հաղորդակցական հարթակի դեր, որտեղ տեղի ունեցավ ուղղակի և բաց երկխոսություն ուսուցիչների հանրության, առաջատար լեզվաբանների, մեթոդիստների և իշխանությունների ներկայացուցիչների միջև։ Սահմանվեցին համատեղ աշխատանքի կոնկրետ ուղղություններ, հիմք դրվեց ապագա նախագծերի և օրենսդրական նախաձեռնությունների համար, որոնք ուղղված են մայրենի լեզուների համընդհանուր աջակցությանը։
Մոսկվայում անցկացված ֆորումը հստակ ցույց տվեց. Ռուսաստանի մայրենի լեզուները անցյալի ռելիկտը չեն, այլ դրա ներկայի և ապագայի դինամիկ և կենսական կարևոր մասնիկը։ Իսկ Ոսկեհատ Լուսեղենի Դոլոբայանի նման մանկավարժներն այն սրբազան անձինք են, որոնք կապելով սերունդներն ու մշակույթները, ապահովում են այս կենդանի լեզվական ավանդույթի շարունակականությունը՝ երեխաների մեջ սերմանելով սեր սեփական ժառանգության հանդեպ մեծ բազմազգ Հայրենիքի համատեքստում։
«Զարյա» թերթի հայերեն էջի խմբագիր՝
Մեռոն սարկավագ Հայպարյան
Всероссийский съезд учителей родных языков объединил педагогов страны
27-28 ноября в Москве на базе Московского педагогического государственного университета состоялось значимое событие в сфере отечественного образования — Всероссийский съезд учителей родных языков народов Российской Федерации. Мероприятие, организованное Федеральным институтом родных языков при поддержке Министерства просвещения России, собрало более 300 педагогов, методистов, исследователей и общественных деятелей со всех уголков нашей необъятной страны.
Среди уважаемых участников — Воскеат Лусегеновна Долобаян, учитель армянского языка Чалтырской школы №1 и воскресно-приходской школы имени Месропа Маштоца церкви Сурб Амбарцум, председатель районного методического объединения учителей армянского языка Мясниковского района Ростовской области. Её присутствие подчеркнуло общероссийский масштаб форума и ту важную роль, которую играют педагоги национальных регионов в сохранении культурного богатства России.
Россия — уникальная страна, где в гармоничном единстве проживают представители 190 этносов. Языковая палитра представлена 155 живыми языками с 277 диалектами, среди которых особое место занимают 40 языков коренных малочисленных народов Сибири, Севера и Дальнего Востока. Съезд стал площадкой, где это многообразие обрело голос, перестав быть сухой статистикой, а превратившись в живые истории, методики и судьбы его хранителей — учителей.
В течение двух дней работы участники глубоко и содержательно обсуждали ключевые вызовы и перспективы:
· Стратегии сохранения языкового разнообразия в условиях глобализации.
· Вопросы преемственности — от дошкольного образования до вузовской скамьи.
· Современные полилингвальные модели, позволяющие воспитывать гражданина, в равной степени владеющего русским языком как языком межнационального общения, родным языком как хранителем идентичности, и иностранными языками.
· Инновационные образовательные технологии и цифровые инструменты, способные сделать изучение родного языка увлекательным и актуальным для нового поколения.
· Формирование общероссийской гражданской идентичности через уважение и знание своей корневой культуры.
Воскеат Лусегеновна Долобаян являлась единственным представителем армянского языка на этом форуме. «Подобные встречи — это глоток свежего воздуха и мощный импульс для дальнейшей работы, — поделилась впечатлениями Воскеат Лусегеновна. — Обмен лучшими методическими практиками, знакомство с коллегами, которые в разных регионах решают схожие задачи, вдохновляют и дают новые силы. Сохранение и развитие армянского языка в школах Ростовской области — это не только учебный процесс. Это вклад в укрепление культурного кода наших учащихся, воспитание в них чувства достоинства и принадлежности к своим корням. И одновременно — это лучшая школа уважения к многообразию, которое составляет силу и красоту России».
Особый интерес профессионального сообщества вызвала статья педагога «Изучение армянского языка на Дону», опубликованная в научно-просветительском журнале «Вестник родных языков народов России» Института родных языков. Эта работа стала весомым вкладом в общероссийскую методическую копилку, представив успешный региональный опыт.
Съезд выполнил роль важнейшей коммуникационной платформы, на которой состоялся прямой и открытый диалог между учительским сообществом, ведущими учеными-лингвистами, методистами и представителями органов власти. Были намечены конкретные векторы для совместной работы, заложен фундамент для будущих проектов и законодательных инициатив, направленных на всемерную поддержку родных языков.
Форум в Москве ярко показал: родные языки России — не реликт прошлого, а динамичная и жизненно важная часть её настоящего и будущего. А такие педагоги, как Воскеат Лусегеновна Долобаян, — это те подвижники, которые, связывая поколения и культуры, обеспечивают непрерывность этой живой языковой традиции, воспитывая в детях любовь к своему наследию в контексте большой многонациональной Родины.
Редактор армянской страницы газеты «Заря»
диакон Мерон Гайбарян
